مطالعه مقایسه ای برنامه درسی(عنوان و محتوا)دوره کارشناسی رشته شیمیدر دانشگاههای ایران و چند دانشگاه معتبر منتخب جهان و ارائه الگوی مناسب برای به روز رسانی برنامه ها

چکیده : این پژوهش با هدف بررسی برنامه درسی دوره کارشناسی رشته شیمی دانشگاههایی از کشورهای آمریکا ، کانادا و انگلیس از نظر عناوین و محتوای دروس و مقایسه آن با برنامه درسی این رشته در ایران انجام شده است. برای رسیدن به این هدف با توجه به تعدد دانشگاهها در کشورهای مورد مطالعه ، چهار دانشگاه از بین دانشگاههای معتبر این کشورها با توجه به رتبه بندی وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری که در آنها رشته شیمی در مقطع کارشناسی دائر است ، انتخاب شدند. دانشگاهها ی منتخب شامل دانشگاه آریزونا،ام.آی .تی. ،اوهایو و فلوریدا از کشور آمریکا ، دانشگاه آلبرتا ، اوتاوا و بریتیش کلمبیا از کشور کانادا و دانشگاه لیورپول ، منچستر و یورک از کشور انگلیس بودند. علاوه بر این ، دانشگاههای باز انگلیس و آتاباسکا به منظور بررسی وضعیت این رشته در دانشگاههای دارای سیستم آموزش از دور انتخاب شدند. پس از انتخاب دانشگاهها، بر اساس روش مطالعه تطبیقی جرج بردی ، نسبت به جمع آوری اطلاعات در خصوص گرایشها و عناوین و سر فصل دروس رشته شیمی بر اساس برنامه موجود در سایت آنها،دسته بندی اطلاعات ، تجزیه و تحلیل و مقایسه آنها با برنامه درسی رشته شیمی در ایران اقدام و به سوالات تحقیق پاسخ داده شده است. نتایجی که از این پژوهش حاصل شد این بود که، گرایشهای ارائه شده در رشته شیمی در ایران با دانشگاه آریزونا و ام.آی.تی. یکسان است ولی در دانشگاههای اوهایو، بریتیش کلمبیا، لیورپول، منچستر، یورک و دانشگاه باز انگلیس گرایشهای متعددی بر اساس وضعیت و نیاز کشورهای مورد مطالعه ، در این رشته ارائه می شود و در دانشگاههای آلبرتا و اوتاوا در رشته شیمی بر اساس نوع آموزش و تعداد نیمسالهای تحصیلی که دانشجو می گذراند ، سه نوع مدرک تحصیلی به فارغ التحصیلان اعطا می شود. از نظر عناوین و سرفصل دروس ، دروسی که مربوط به مفاهیم پایه در شیمی است شامل شیمی آلی ، شیمی معدنی، شیمی فیزیک و شیمی تجزیه در همه دانشگاهها مشابه با دانشگاههای ایران ارائه می شود و تفاوت در نوع ارائه درسها و تاکید روی بعضی از مباحث کاربردی و تعداد واحد ها و ساعات درسی منظور شده برای هر درس است .تفاوت چشمگیری که بین برنامه درسی این دانشگاهها با برنامه این رشته در ایران مشاهده می شود ، تاکید آنها بر کاربرد شیمی در صنعت و انجام کارهای پژوهشی می باشد.در دانشگاههایی که گرایشهای متعددی وجود دارد ، متناسب با نوع گرایشها ، واحد های درسی از تنوع بیشتری نسبت به واحدهای درسی ارائه شده در برنامه درسی ایران برخوردار است. آموزش در دانشگاههای سنتی مورد مطالعه در کشور انگلیس مشابه آنچه که به عنوان طرح تجمیع در دانشگاه پیام نور در رشته شیمی پیشنهاد شده است ، می باشد. در دانشگاههای باز مورد مطالعه ، تفاوت عمده در نوع پذیرش دانشجو و استفاده از ابزار و رسانه های کمک آموزشی با توجه به فناوری روز و حمایت و پشتیبانی از دانشجو برای طی دوره کارشناسی در این دانشگاهها است.